မယံုၾကည့္ထိုက္ေသာဆန့္က်င္သက္ေသ (၁)

စာေရးသူဥပေဒပညာနဲ႕ပတ္သက္တာေတြကိုေရးခ်င္ေနတာၾကာပါျပီ ။ ခက္တာကကိုယ္ကိုယ္တိုင္ ကလည္းခုမွ အလုပ္သင္ေရွ႕ေနဘ၀ဆိုေတာ့ေရးရမွာကနည္းနည္းတြန့္ခ်င္ေနတယ္။ ေနာက္ျပီးကိုယ္တိုင္က
လည္းစာေရးတာက၀ါသနာပါေတာ့ ျဖစ္ခ်င္ရာျဖစ္ေရးမယ္ကြာဆိုျပီး ဟိုစာအုပ္ေလးဖတ္လိုက္ ၾကိက္တာေလးေတြ႕မွတ္ထားလုိက္..ဒီစာအုပ္ေလးဖတ္လိုက္ၾကိဳက္တာေလးေတြမွတ္ထားလုိက္နဲ့ လုပ္ရင္းနဲ့
ဒီေဆာင္းပါးေလးကိုေရးျဖစ္ခဲ့တာပါ...ရည္ရြယ္ခ်က္ကလည္း ဒီေဆာင္းပါးေလးကုိဖတ္ျဖစ္တဲ့သူေတြကိုလည္း ငါ
သိသေလာက္နည္းနည္းေလးကိုပဲံ သူတုိ့လည္းသိပါေစဆိုတဲ႕ရည္ရြယ္ခ်က္ေလးနဲ့ေရးျဖစ္ခဲ့တာပါ။
ဒီဘေလာ့ေလးကိုလည္လည္လာျပီးဒီေဆာင္းပါေလးကိုစိ္တ္၀င္တစားနဲ့ဖတ္သြားၾကမယ့္ခ်စ္သူငယ္ခ်င္းၾကီးမ်ား
ကိုလည္းေက်းဇူးတင္ပါတယ္။ ေနာက္လည္း ဥပေဒေဆာင္းပါေလးေတြတင္ဖုိ႕ရွိပါတယ္။

ဆန့္က်င္သက္ေသဆိုတာ
တရားလုိဘက္မွျဖစ္ေစ တရားခံဘက္မွျဖစ္ေစ သက္ေသတစ္ဦးအား ေခၚယူေသာအခါ ထိုသက္ေသ၏ အစစ္ခံခ်က္ျဖစ္ေၾကာင္း နည္းလမ္းတက်ထင္ရွားျဖစ္ခဲ့လ်ွင္ သက္ေသကို ဆန့္က်င္ရန္အတြက္ျဖစ္ေစ၊ မယံုၾကည္ထိုက္ေၾကာင္း ျပဆိုရန္ျဖစ္ေစအသံုးျပဳနိုင္၏။ သို႕ျဖစ္၍ သက္ေသ၏ ထြက္ခ်က္မ်ားအရ မယံုၾကည္ထိုက္သူျဖစ္ေၾကာင္းေပၚေပါက္ ေနပါကတရားရံုး၏ခြင့္ျပဳခ်က္ရယူ၍ မယံုၾကည္ထုိက္ေသာ ဆန့္က်င္သက္ေသ ( Hostile Witness) ျဖစ္ေၾကာင္းေၾကျငာနို္င္ေပသည္။

ေရးသားထားသည့္ကြဲလြဲထြက္ဆို္ခ်က္
သက္ေသတစ္ဦး၏ ရံုးေရွ႕ထြက္ခ်က္ႏွင့္ယခင္ထြက္ဆိုခ်က္ကြဲလြဲေနေၾကာင္း ထင္ရွားေအာင္ ျပသျခင္းသည္ ထိုသက္ေသမွာယံုၾကည္ရသူမဟုတ္ေၾကာင္း တင္ျပရာတြင္ထိေရာက္သည့့္ နည္းလမ္းတစ္ခု ျဖစ္သည္။ ထြက္ခ်က္ႏွစ္ခုမတူညီဘဲကြဲလြဲေနပါက သက္ေသသည္ သတိေမ့ေလ်ာ့၍ေသာ္လည္းေကာင္း၊ လိမ္လည္၍ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ညထြက္ဆိုသည္ဟုယူဆနိုင္၏။ ကြဲလြဲေနေသာထြက္ခ်က္ႏွစ္ခုသည္ႏွစ္ခုလံုး မမွန္ကန္နိုင္၊ တစ္ခုခုလြဲမွားထြက္ဆိုသည့္အျပင္ အမ်ိဳးမ်ိဳးထြက္ဆိုတတ္သူျဖစ္၍ ယံုၾကည္ထုိက္သူမဟုတ္ဟုယူဆနိုင္၏။
ယခင္ကြဲလြဲထြက္ဆိုခ်က္ကို ျပဳလုပ္ခဲ့ေၾကာင္းထင္ရွားေအာင္ျပသရန္ နည္းလမ္းႏွစ္ခုရွိသည္။
(၁) သက္ေသကိုယခင္ကကြဲလြဲထြက္ဆိုခဲ့ျခင္းရွိမရွိေမးျမန္း၍သက္ေသက ျငင္းဆိုလ်ွင္ကြဲလြဲထြက္ဆိုခဲ့ေၾကာင္း ထင္ရွားေအာင္သက္ေသအေထာက္အထားတင္ျပနိုင္၏။
(၂) ယခင္ထြက္ခ်က္မွကြဲလြဲေနသည့္အဓိကအပိုင္းကို သက္ေသအားျပသျပီးတင္ျပျခင္းျဖစ္သည္။

သက္ေသခံဥပေဒပုဒ္မ ၁၄၅ သည္ သက္ေသကိုယ္တိုင္ေရးသားထားသည့္စာ၊ သက္ေသေျပာစကားကို ေရးသားထားသည့္စာအား သက္ေသကိုရံုးတြင္စစ္ေဆးရာတြင္ အသံုးျပဳရန္ ျပဌာန္းထား၏။ သက္ေသခံဥပေဒ ပုဒ္မ ၁၅၅ (၃) မွာသက္ေသေရးသားထားေသာ ထြက္ခ်က္သာမက ႏွုတ္ထြက္ခ်က္ႏွင့္လည္းအက်ံဳး၀င္၏။ သက္ေသသည္ယံုၾကည္စိတ္ခ်ရသူမဟုတ္ေၾကာင္းကြဲလြဲေသာထြက္ခ်က္ကိုမည္သို႕မည္ပံုတင္ျပရမည္ဟု ေဖာ္ျပထားျခင္းမရွိေပ။ ပုဒ္မ ၁၄၅ တြင္မူသက္ေသအားကြဲလြဲေသာယခင္ထြက္ခ်က္ကိုေျဖဆိုျခင္း ရွိမရွိေမးျမန္း ၍ျငင္းဆိုလ်ွင္ ကြဲလြဲေသာအစိတ္အပိုင္းကိုထင္ရွားေအာင္သက္ေသျပရမည္။ သို႕ရာတြင္ ပုဒ္မ ၁၅၅ (၃) အရသက္ေသတစ္ဦး၏ထြက္ခ်က္ကို ဆန့္က်င္လိုပါက ထိုနည္းအတိုင္းလိုက္နာရမည္ျဖစ္၏။

သက္ေသ၏ရံုးေရွ႕ထြက္ခ်က္ကိုကြဲလြဲသည့္ယခင္ထြက္ခ်က္ႏွင့္ ဆန့္က်င္လုိလ်ွင္ သက္ေသအားကြဲလြဲသည့္ယခင္ထြက္ခ်က္ကိုေဖာ္ျပျပီးထိုကဲ့သို႕ ထြက္ဆိုခဲ့ျခင္းရွိမရွိေမးျမန္းရမည္။ သက္ေသ ကထြက္ဆိုခဲ့ေၾကာင္း၀န္ခံလ်ွင္ကြဲလြဲသည့္ ယခင္ထြက္ခ်က္ကိုထင္ရွားေအာင္ သက္ေသခံတင္ျပရန္မလိုေတာ့ ေပ။ သက္ေသကိုေခၚသည့္အမွဴ႕သည္အေပၚတြင္ မည္သည့္အတြက္ကြဲလြဲရေၾကာင္း သက္ေသအား ျပန္လွန္ စစ္ေမးရာတြင္ တာ၀န္က်ေရာက္မည္ျဖစ္သည္။

သို႕ရာတြင္သက္ေသက ကြဲလြဲသည့္ယခင္ထြက္ခ်က္ကို မမွတ္မိပါဟုေသာ္လည္းေကာင္း၊ ထြက္ဆိုျခင္းမျပဳပါဟုေသာ္လည္းေကာင္း၊ ေျပာဆိုပါကဆန့္က်င္လုိသည့္ ယခင္ထြက္ခ်က္အစိတ္အပိုင္းကို သက္ေသအားဖတ္ျပ၍ထိုကဲ့သို႕ထြက္ဆိုျခင္းဟုတ္မဟုတ္ ေမးျမန္းရမည္။ ယင္းထြက္ခ်က္အစိတ္အပိုင္းကိုမိတၱဴကူး၍ အမွဴ႕စစ္ေဆးသည့္အရာရွိအားသက္ေသအျဖစ္စစ္ေဆးေသာအခါ သက္ေသက ထိုကဲ့သို႕အစစ္ခံခဲ့ေၾကာင္းထင္ရွားေအာင္ သက္ေသခံအျဖစ္ တင္ျပရမည္ျဖစ္သည္။ သက္ေသ အား စစ္ေဆးေနျခင္းကိုရပ္နား၍အမွဴ႕စစ္အရာရွိအားယခင္ထြက္ခ်က္ႏွင့္ပတ္သက္၍ စစ္ေဆးရန္မလိုေပ။


ေနာက္အပိုင္းေတြဆက္လက္ေဖာ္ျပပါဦးမည္
စာေရးသူ...ကိုကိုးအိမ္