၀က္တုပ္ေကြးႏွင့္စိုးရိမ္စိတ္လြန္ကဲမွဴ႕ျပႆနာ

တစ္ႏွစ္နဲ႔ တစ္ႏွစ္ မ႐ိုးႏိုင္ဘဲ ျဖစ္ေနက် ျဖစ္တဲ့ တုပ္ေကြးေရာဂါေၾကာင့္ မိုးဦးက်ၿပီ ဆိုတာနဲ႔ ေဆးခန္းငယ္ေလးေတြမွာေရာ ေဆးခန္းႀကီးေတြပါမက်န္ လူစည္ကား တတ္ျမဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒီႏွစ္မွာေတာ့့ ႏွစ္ဦးပိုင္းကတည္းက ၀က္တုပ္္ေကြး ေခၚ swine flu ဆိုတဲ့ နာမည္ဆန္းကေလးနဲ႔ တုပ္ေကြး အသစ္စက္စက္ ကေလးက လူသားတို႔ဆီကို အျခားတုပ္ေကြးေတြထက္ အရင္ေရာက္လို႔ ေနျပန္ပါတယ္္။


အရင္ ျဖစ္ဖူးခဲ့တဲ့ ၾကက္ငွက္တုပ္ေကြးတုန္းကလို အာ႐ွႏိုင္ငံမ်ားက အစျပဳတာ မဟုတ္ဘဲ မကၠစီကိုမွာ စတင္ျဖစ္ပြားျပီး နာမည္ေက်ာ္လာတဲ့ ၀က္တုပ္ေကြးဟာ အခ်ိန္တိုေလးအတြင္းမွာ ေတာ္ေတာ္ကို ေခတ္စားလာခဲ့တာ ေတြ႕ရပါတယ္။

………………………………………………………………………………

……

အဲဒီ swine flu လို႔ ေခၚၾကတဲ့ ၀က္တုပ္ေကြးဟာ သိပ္မၾကာလွတဲ့ သက္တမ္းမွာပဲ သူ႔အတြက္ ေရာဂါရွာေဖြနည္း၊ ကုထံုး၊ ကာကြယ္နည္း စတာေတြနဲ႔ စံုစမ္း ဟန္႔တားတဲ့ၾကားက ကမာၻတ၀ွမ္းမွာ ေခါင္းထူလာတာ ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။

ကမာၻ႕က်န္းမာေရး အဖဲြ႕အစည္းက ထုတ္ျပန္ထားတဲ့ ၀က္တုပ္ေကြးအေၾကာင္း၊ ေဆာင္ရန္ေရွာင္ရန္ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြနဲ႔ လက္ကမ္း စာေစာင္ေတြကိုလည္း ေနရာအခ်ဳိ႕မွာ ေတြ႕ေနရတတ္ျပီး ၀က္တုပ္ေကြးဟာ အင္တာနက္ စာမ်က္ႏွာမ်ားနဲ႔ အျခားေသာ အင္တာနက္ေပၚမွ လူမႈေရး ပတ္၀န္းက်င္မ်ားမွာပါ ေခတ္စားတဲ့ ေရာဂါတစ္ခု ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ ႏိုင္ငံတစ္ခုမွာ ၀က္တုပ္ေကြး ကူးစက္ခံစားရသူကို ေတြ႕တယ္ ၾကားလိုက္တာနဲ႔ တယ္လီဗြီးရွင္းမွာ မ်က္ႏွာဖံုးအခ်ဳိ႕နဲ႔ လူေတြ သြားလာေနတဲ့ ျမင္ကြင္းကို ယွဥ္တဲြျမင္ေတြ႕ရတာဟာလည္း ၀က္တုပ္ေကြးရဲ႕ ဖက္ရွင္တစ္ခုလို ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။

တစ္ႏွစ္ မျပည့္ခင္ သက္တမ္းမွာပဲ တစ္ကမာၻလံုးမွာ ျဖစ္ပြားမႈေပါင္း ၉၄၅၀၀ ေက်ာ္နဲ႔ လူေပါင္း ၄၂၀ ေက်ာ္ေသဆံုးေစခဲ့တယ္လို႔ ကမာၻ႕ က်န္းမာေရး အဖဲြ႕အစည္းက ၂၀၀၉ ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္ ၆ ရက္မွာ စာရင္းထုတ္ျပန္ခဲ့တဲ့ ၀က္တုပ္ေကြးဟာ သူ႕နည္းတူ အသက္ရႈလမ္းေၾကာင္း စနစ္ကို ထိခိုက္ေစျပီး ကမာၻအ၀ွမ္းမွ လူေပါင္း သန္း ၅၀၀ ခန္႔ ကူးစက္ခံရေစကာ သန္း ၅၀ ကေန ၁၀၀ အတြင္း ေသဆံုးေစခဲ့တဲ့ Spanish flu ထက္စာရင္ ပမဏနည္းပါးေပမယ့္ လ်စ္လ်ဴစရာ ေရာဂါ တစ္ခုေတာ့ မဟုတ္ခဲ့ပါဘူး။ Spanish flu လို႔ေခၚတဲ့ Influenza A virus strain ဟာလည္း H1N1 ရဲ့ subtype တစ္ခုျဖစ္ျပီး ၁၉၁၈ ခုနွစ္ ေမလ ကေန ၁၉၂၀ ခုနွစ္ ဇြန္လအတြင္း အတြင္းမွာ ကပ္ေရာဂါအျဖစ္ က်ေရာက္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ တျခားတဖက္မွာလဲ စိုးရိမ္စိတ္ လြန္ကဲတဲ့စိတ္ေတြ မ်ားလြန္းတဲ့အခါ မလိုအပ္တဲ့ ဆိုးက်ဳိးေတြ ျဖစ္ႏိုင္တယ္ဆိုတာကို သတိခ်ပ္ရမယ့္ အခ်က္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။

Keith J Petrie နဲ႔ Kate Faasse တို႕ရဲ႕ ေလ့လာခ်က္မ်ားအရ twitter လို႔ေခၚတဲ့ တစ္ႀကိမ္ကို စာလံုးေပါင္း အမ်ားဆံုး ၁၄၀ ေလာက္ထိ ႐ိုက္ႏွိပ္ခြင့္ရွိတဲ့ အင္တာနက္ လူမႈဆက္သြယ္ေရး ၀က္ဆိုဒ္မွာ swine flu ဆိုတဲ့ စာလံုးပါတဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြ ေပးပို႔မႈဟာ ဧျပီလ လဆန္းမွာ သုည ျဖစ္ေနရာက ေမလ ၁ ရက္ေန႔မွာ ၁၂၅,၀၀၀ ထိ တက္လာခဲ့တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

အင္တာနက္ ဘေလာ့စာမ်က္ႏွာမ်ားမွ ေန႔စဥ္ ျဖစ္ပြားမႈမ်ားးကို blogpulse မွတဆင့္ ေလ့လာၾကည့္တဲ့ အခါမွာလည္း မကၠစီကိုမွာ ျဖစ္ပြားျပီးေနာက္ပိုင္းမွာ swine flu ဒါမွမဟုတ္ H1N1 အေၾကာင္း ေရးသား ေဖာ္ျပတဲ့ ရာခိုင္ႏႈန္းမ်ား သိသိသာသာ တက္လာျပီး တဖန္ ေမလ ၂၁ ရက္ေန႔မွာ အေမရိကန္ရွိ ေက်ာင္းမ်ား ပိတ္လိုက္ရတဲ့အခါနဲ႔ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံမွာ ၀က္တုပ္ေကြးေတြ႕ခဲ့ရျပီး ေနာက္ပိုင္းရက္ေတြမွာ ျမင့္တက္ခဲ့ျပန္ပါတယ္။ ထုိ႔အတူ အင္တာနက္မွ လူမႈေရး စာမ်က္ႏွာမ်ားတြင္လည္း ၀က္တုပ္ေကြးအေၾကာင္းမ်ား ေရးသားေဖာ္ျပျခင္း၊ မိမိတို႔ကိုယ္ပိုင္ အျမင္မ်ားကို ေဆြးေႏြးျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္လာၾကတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ facebook ဟုေခၚေသာ လူမႈေရးစာမ်က္ႏွာတြင္ ယခုအခါ ၀က္တုပ္ေကြးအေၾကာင္း ေဆြးေႏြးတဲ့ အဖဲြ႔ေပါင္း ၅၀၀ ေက်ာ္ရွိၿပီျဖစ္လို႔ ျပည္သူလူထူရဲ႕ စိုးရိမ္စိတ္ႀကီးမားမႈ၊ သိခ်င္စိတ္ ျပင္းျပမႈတို႔ကို တေစ့တေစာင္း ေလ့လာႏုိင္တယ္လို႔လည္း Keith J Petrie နဲ႔ Kate Faasse တို႕ရဲ႕ ေလ့လာခ်က္မ်ားက ဆုိျပန္ပါတယ္။

ျမန္မာဘာသာနဲ႔ ေရးသားထားတဲ့ အင္တာနက္ စာမ်က္နွာမ်ားမွာပင္ “၀က္တုပ္ေကြး” ဆိုတ႔ဲ နာမည္နဲ႔ ရွာၾကည့္လွ်င္ ဇြန္လပိုင္းကုန္မွာ ရလဒ္ ၅၀ ထက္မနည္းကို ေတြ႕ေနရျပီ ျဖစ္ၿပီး ျမန္မာ အင္တာနက္ စာမ်က္ႏွာမ်ားကလည္း အျခားဘာသာရပ္ အင္တာနက္ စာမ်က္ႏွာမ်ားလုိပင္ ဧျပီလကုန္ပိုင္းမွာ စတင္ ေရးသားလာၾကတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ စာေရးသူရဲ႕ အသိမိတ္ေဆြမ်ားမွလည္း စိုးရိမ္စိတ္လြန္ကဲကာ စာေရးသူထံ လူႏွင့္တမ်ဳိး ဖုန္းႏွင့္ တသြယ္ ဆက္သြယ္လို႔ သူတို႔ သိခ်င္တာေေတြကို ေမးျမန္းတာေတြ ႐ွိလာၾကပါတယ္။

Keith J Petrie ႏွင့္ Kate Faasse ကေတာ့ ေရာဂါတစ္ခုဟာ လူထုက်န္းမာေရးကို အထိတ္တလန္႔ ျဖစ္ေစျပီး ေနာက္ဆက္တဲြ ေလ့လာရန္ လုိအပ္ေနစဥ္မွာ အင္တာနက္ စာမ်က္ႏွာမ်ားမွ သတင္းအခ်က္မ်ားဟာ မထင္မွတ္ဘဲ ဆိုးက်ဳိးမ်ားကို ေပးေနတတ္တယ္လို႔ ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ အေၾကာင္းကေတာ့ သတင္းအခ်က္အလက္ တစ္ခုေၾကာင့္ ေၾကာက္စိတ္ႏွင့္ စိုးရိမ္စိတ္မ်ား မႊန္ထူေနခ်ိန္မွာ အျခား အင္တာနက္စာမ်က္ႏွာပါ သတင္း အခ်က္အလက္မ်ားကို ဆက္လက္ျပီး ဖတ္မိတဲ့အခါ တျခားေရာဂါမ်ားနဲ႔ ယခုလက္ရွိ စိုးရိမ္ဖြယ္ရွိတဲ့ ေရာဂါတို႔ရဲ႕ ဆင္တူရိုးမွား လကၡဏာမ်ားေၾကာင့္ စိုးရိမ္ပူပန္မႈကို လြန္ကဲေစလို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအေျခအေနမ်ဳိးဟာ မိမိမွာ အဲဒီလို အၾကီးစား ေရာဂါျဖစ္ေနတယ္လို႔ စိတ္ထင္မွတ္ေစတဲ့ အေျခအေနကို ျဖစ္ေစျပီး student’s disease နဲ႔ ျဖစ္ပ်က္ပံုျခင္း တူေၾကာင္း ဇြန္လ ၁၁ ရက္ေန႔က ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။

Students’ disease ဆိုတာကေတာ့ စာေရးသူတို႔ တတိယနွစ္ ေဆးေက်ာင္းဘ၀မွာ ေက်ာင္းသားမ်ား ျဖစ္တတ္တဲ့ စိတ္အေျခအေနကို တင္စားေခၚေ၀ၚတဲ့ Third MB syndrome နဲ႔ အေခၚအေ၀ၚျခင္းသာ ကဲြလဲြတဲ့ တင္စားမႈတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ စာေရးသူတို႔ ေဆးေက်ာင္းတက္ရစဥ္က ပထမႏွစ္မွာ သင္ၾကားရတဲ့ ဘာသာရပ္ေတြဟာ အျခား အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္း တကၠသိုလ္မ်ားႏွင့္ သင္ခန္းစာ အေတာ္မ်ားမ်ား တူညီၿပီး ဒုတိယနွစ္မွာေတာ့ ခႏၶာကိုယ္ရဲ့ ပံုမွန္ဖဲြ႕စည္းပံု၊ လုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ားျဖစ္တဲ့ ဓာတုျဖစ္စဥ္၊ ဇီ၀ျဖစ္စဥ္ စတာေတြကို ေလ့လာခဲ့ရပါတယ္။ တတိယႏွစ္ကို ေရာက္လာတဲ့အခါ ခႏၶာကိုယ္ ေဖာက္လဲြေဖာက္ျပန္ျဖစ္တဲ့ ေရာဂါေဗဒကို စာေတြ႕ေရာ လက္ေတြ႕ပါ သင္ၾကားရတ့ဲအခါ စူးစမ္းခ်င္စိတ္ရွိတဲ့ အရြယ္ကေလးလည္းျဖစ္ လူမႈပတ္၀န္းက်င္ကေန ျဖစ္တာေတြနဲ႔လည္း သံုးသပ္ျပန္ေတာ့ တေန႔ တေန႔ သင္ခန္းစာျပီးတိုင္း မိမိကိုယ္တိုင္ခံစား ရတာေတြကို စဥ္းစားတတ္ျပီး ငါေတာ့ျဖင့္ ဒီေရာဂါျဖစ္ေနျပီ ထင္တယ္ ဟိုေရာဂါျဖစ္ေနျပီ ထင္တယ္ စသည္ျဖင့္ ေတြးေခၚတတ္ၾကပါတယ္။

သူငယ္ခ်င္းမ်ားနွင့္ ေပါင္းဖြဲ႕ ေနတတ္သူမ်ားကေတာ့ အခ်င္းခ်င္း စမ္းသပ္စစ္ေဆးျပီး အျငင္းပြားၾကကာ ဆရာၾကီးမ်ားမွ ၀င္ေရာက္ ေျဖရွင္းခဲ့ရသည္မ်ား၊ ဆရာ၀န္ၾကီးမ်ားထံ စိုးရိမ္စိတ္ၾကီးစြာ သြားေရာက္ျပသခဲ့သည္မ်ား ရွိခဲ့သလို၊ ဆိတ္ဆိတ္ေနတတ္သူမ်ားမွာလည္း မိမိကို္ယ္တြင္း၌ပင္ ေရာဂါေပါင္းစံု ခိုေအာင္းေနတယ္လို႔ ယူဆကာ စိတ္အေျခအေန ဆိုးရြားသြားသည္မ်ားလည္း ႏွစ္စဥ္လိုလို ျဖစ္ခဲ့ဖူးၾကပါတယ္။

လူမႈေရး ေလာကမွာလည္း စာေရးသူရဲ႕ ဦးေလး၊ အေဒၚ အပ်ဳိၾကီး လူပ်ဳိၾကီးမ်ား ကိုယ္တိုင္ က်န္းမာေရး မဂၢဇင္း၊ စာေစာင္မ်ားကို ဖတ္ကာ အလားတူ စိုးရိမ္ပူပန္စိတ္ လြန္ကဲမႈမ်ားကို ခံစားခဲ့ၾကရပါတယ္။ ထိုမဂၢဇင္း စာေစာင္မ်ားတြင္ စာေရးဆရာႀကီးမ်ားက ေသခ်ာစြာ ရွင္းလင္း ေရးသားထားပါေသာ္လည္း စာေရးသူ၏ ဦးေလးႏွင့္ အေဒၚမွာ သူတို႔ဖတ္ခ်င္သည့္ စာပုိဒ္မ်ားကိုသာ ဖတ္ကာ မဖတ္ခ်င္သည့္ စာပိုဒ္မ်ားကို ေက်ာ္သြားတတ္ၾကျပီး ကိုယ္ထင္ရာ ကိုယ္ဆဲြေတြးၾကတာမို႔ စာေရးသူမွာ တစ္ေန႔တစ္ေန႔ သူတို႔အား ရွင္းျပရသည္က အလုပ္တစ္ခု ျဖစ္ခဲ့ဖူးျပန္ပါတယ္။

ယခုေခတ္ လူငယ္မ်ားအေနျဖင့္ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားအျပင္ အျခားအျခားေသာ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားကိုပါ အင္တာနက္စာမ်က္ႏွာမ်ားတြင္ ရွာေဖြလာတတ္တာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အေၾကာင္းအရာ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားကို ပံုနွိပ္ထုတ္ေ၀ေသာ စာအုပ္စာေပ၊ ေရဒီယို မ်ားထက္ အင္တာနက္စာမ်က္နွာေပၚတြင္ ဖတ္ရႈမႈႏႈန္း မ်ားျပားလာတဲ့ ရာခိုင္ႏႈန္းအမ်ားစုဟာ ဆယ္ေက်ာ္သက္အရြယ္မ်ား ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုအေျခအေနမ်ဳိးမွာ ၀က္တုပ္ေကြးဟာ အမွန္တကယ္ ကူးစက္တဲ့ နည္းလမ္းျဖစ္တဲ့ လူအခ်င္းခ်င္း အသက္ရႈလမ္းေၾကာင္းမွ တဆင့္ ကူးစက္ျခင္း မဟုတ္ေတာ့ဘဲ အင္တာနက္စာမ်က္ႏွာမွ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားကို ဖတ္ယူျပီး မိမိတြင္လည္း ခံစားေနရသည္မွတ္ယူတတ္ၾကျပီး Third MB syndrome လို အင္တာနက္ ကြန္ယက္မွတဆင့္ ကူးစက္ျခင္းမ်ားလည္း ျဖစ္ကုန္တတ္ၾကပါတယ္။

အဲလိုအခါမ်ဳိးမွာ မိမိကိုယ္တိုင္အတြက္ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ စိုးရိမ္ေၾကာင့္က်မႈမ်ား လြန္ကဲလာႏိုင္သည့္အျပင္ ေဆး႐ံုေဆးခန္းမ်ား ၊ ၀က္တုပ္ေကြး အထူးစံုစမ္းမႈအတြက္ တာ၀န္ယူေနရေသာ က်န္းမာေရး၀န္ထမ္းမ်ား အတြက္လည္း မလုိအပ္တဲ့၀န္ပိမႈမ်ား ပိုလာတတ္ပါတယ္။ ထို႔ျပင္ အေၾကာင္းအမ်ဳိးမ်ဳိးေၾကာင့္ က်န္းမာေရး ပညာေပးမႈကို ျပဳလုပ္ျခင္း အခ်ိန္မေလာက္ခဲ့ပါမူ ကာယကံရွင္တြင္လည္း နားလည္ႏိုင္မည္ မဟုတ္တဲ့အျပင္ စိုးရိမ္စိတ္သာ ပို၀င္ေစမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ယခုအခါမွာ အင္တာနက္စာမ်က္ႏွာမ်ားဟာ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ သတင္း အခ်က္အလက္ေတြကို ျဖန္႔ျဖဴးေပးဖို႔ အေရးၾကီးတဲ့ ေနရာက ပါ၀င္ေနသလို က်န္းမာေရး ဆိုင္ရာ စိုးရိမ္မႈကို ျပသတဲ့ အညႊန္းတစ္ခုလည္း ျဖစ္ခဲ့ျပန္ပါတယ္။ လတ္တေလာ ဂူဂယ္လ္ စာမ်က္ႏွာမွ တဆင့္ swine flu ဆိုတဲ့ ရွာေဖြမႈ ျမင့္တက္လာမႈဟာ အမွန္တကယ္ တုပ္ေကြး ျဖစ္ပြားမႈ အေရအတြက္ထက္ ျပည္သူလူထူရဲ႕ စိုးရိမ္ပူပန္မႈကို ျပသေနပါတယ္လို႔ Keith J Petrie နဲ႔ Kate Faasse ရဲ့ ဇြန္လ ၁၁ ေန႔က ထုတ္ျပန္တဲ့ ေလ့လာခ်က္က ဆိုပါတယ္။

ထို႔ေၾကာင့္ အင္တာနက္စာမ်က္နွာဟာ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားကို ရယူဖို႔ အေကာင္းဆံုး ေနရာေတြထဲက တစ္ခုျဖစ္သလို အင္တာနက္စာမ်က္နွာမွ တဆင့္ က်န္းမာေရးပညာေပးျခင္းဟာလည္း အလြန္ထိေရာက္တဲ့ နည္းလမ္း တစ္ခုျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ကိုေတာ့ ျငင္းခ်က္ထုတ္ႏိုင္မယ္ မဟုတ္ပါဘူး။ ထို႔အတူပင္ တိက်ေသာ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားကို မေပးႏိုင္ေသာအခါတြင္လည္းေကာင္း၊ စာဖတ္သူမ်ားအေနျဖင့္ အေရးၾကီးေသာ အခ်က္အလက္မ်ားကို လ်စ္လ်ဴရႈမိေသာ အခါတြင္လည္းေကာင္း၊ တလဲြအျမင ္ရမိလွ်င္ေသာ္လည္းေကာင္း စိုးရိမ္စိတ္လြန္ကဲမႈမွတဆင့္ ဆိုးက်ဳိးမ်ား ရလာႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အမ်ားျပည္သူအေနနဲ႔ အင္တာနက္စာမ်က္ႏွာ တစ္ခုတည္းကို အားကိုး ဖတ္ရႈျပီး ရပ္တန္႕မေနၾကဘဲ မိမိ သိလိုၿပီး မရွင္းလင္းေသာ အခ်က္အလက္မ်ားႏွင့္ ေရာဂါလကၡဏာမ်ားအား ကၽြမ္းက်င္သည့္ က်န္းမာေရး ၀န္ထမ္းမ်ားႏွင့္ ေအးေဆးစြာ တိုင္ပင္သင့္ပါတယ္။ သို႔မွသာ လုိအပ္သည္ထက္ပိုတဲ့့ စိုးရိမ္ပူပန္မႈမ်ား မျဖစ္ေစဘဲ ၀က္တုပ္ေကြးဆိုင္ရာ စိုးရိမ္ပူပန္မႈလြန္ကဲျခင္းမ်ားကို ေလွ်ာ့ခ်ေပးႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။


မ်ွေ၀သူ...ကိုကိုးအိမ္